Ahlâk bilimci Kate Darling, duygu
hisseden
robotlar geliştirmekten çok uzak
olduğumuzu
fakat bizim onlara karşı hislerimiz
olduğunu ve
bu tür bir içgüdünün de sonuçları
olabileceğini
söylüyor. Niyetimizi ve hayatımızı
makinelere
yansıtmanın nasıl biyolojik olarak
içimize
işlendiğine ve onların da bizim
kendimizi daha
iyi anlamamıza nasıl yardım
edebileceklerini
daha fazla öğrenin.
- Washington Post 2007'de Birleşik
Devletler
ordusunun kara mayınlarını etkisiz
hâle getiren
robotu test ettiğini yazdı. Robotun
çalışma şekli
ise şöyle, bir çubuk böcek
şeklindeydi bir mayın
tarlasında bacakları üstünde
yürüyor ve her
mayına bastığında bacaklardan biri
havaya
uçuyor ve daha çok mayının imhası
için
bacakları üzerinde ilerliyordu.
Tatbikatın
başında olan albay ise tatbikatın
iptalini
isteyivermiş çünkü zarar görmüş
robotun mayın
tarlasında kendini çekiştirmesini
izlemenin çok
insanlık dışı olduğunu
söylemiş. Katılaşmış bir
askeri memurun ve benim gibi
birisinin
robotlara karşı böyle bir tepki
vermesine sebep
olan şey nedir?
- Araştırma bunu Roomba elektrikli
süpürgesi gibi en basit ev
aletiyle dahi
yaptığımızı gösteriyor.
(Kahkaha)
Yeri temizlemek için etrafta
dolanan bir disk.
Kendi kendine etrafta dolanmasından
dolayı da
insanların ona Roomba demesine yol
açıyor, bu
yüzden Roomba koltuğun altına
sıkıştığında
kötü hissediyorlar.
(Kahkaha)
- Tarih boyunca da, bazı
hayvanlara araç veya mal gibi
davranırken
bazılarınaysa nazikçe davranıp
toplum
içerisinde arkadaşlarımız olarak
yer verdik.
Bence robotlarla da benzer şekillerde
entegre
olmak gayet akla yatkın.
Tabii ki hayvanlar canlı. Robotlarsa
değil.
Robotlarla çalıştığımdan ötürü
herhangi bir şeyi
hissedebileceklerini geliştirmekten
çok uzak
olduğumuzu söyleyebilirim. Ama onlar
yerine
hissediyoruz, önemli olan bu.
- Zaten harika
kullanılan vakaları görüyoruz.
Mesela,
robotların daha önce görmediğimiz
şekilde
otistik çocuklarla ilgilendiğini veya
öğretmenlerle çalışan robotların
çocuklarla
uğraşırken yeni sonuçlar aldığını
görüyoruz.
Sadece çocuklar da değil. Önceki
çalışmalar,
robotların sağlık alanında doktor
ve hastalara
yardımlarını gösteriyor.
- Bu yavru
dinazor robotla edindiğim ilk
deneyiminden
birkaç yıl sonra arkadaşım
Hannes Gassert ile
bir workshop yaptık. Bu beş bebek
dinazoru
aldık ve beş takıma ayrılan
insanlara verdik.
İsimlendirmelerini daha sonrasında
oynamalarını ve bir saat kadar
etkileşimde
olmalarını istedik. Üstelik, bir
çekiç ve balta
çıkardık robotlara işkence edip
öldürmelerini
istedik.
(Kahkaha)
Beklediğimizden biraz daha dramatik
olduğunu
gördük çünkü katılımcılardan
hiçbiri yavru
dinazorlara biraz olsa bile
saldırmadı bu yüzden
de biraz doğaçlama yapmak zorunda
kaldık ve
şöyle dedik "Başka takımın
robotunu yok ederek
kendinizinkini kurtarabilirsiniz."
(Kahkaha)
Bu bile işe yaramadı. Yapamadılar.
Son olarak
da "Biri baltayı vurmazsa tüm
robotları yok
edeceğiz." dedik. Biri ayağa
kalktı, baltayı aldı.
Baltayı aşağı, robotun ensesine
indirince de tüm
oda ürktü. Bu günahkâr robot
için odada yarı
şaka yarı ciddi bir sessizlik
oluştu.
(Kahkaha)
- Ama
bu soruya cevabın insan
davranışlarını, sosyal
normları etkileme potansiyeli var.
Hayvani
gaddarlık kurallarına benzer şekilde
belli
robotlarla ne yapıp yapamayacağımıza
dair
kuralları etkileme potansiyeli var.
Çünkü
robotlar hissedemeseler dahi onlara
karşı
davranışlarımız bizim için
önemlidir.
Kurallarımızı değiştirip
değiştirmememize
bakmaksızın robotlar kendimiz
hakkında yeni
bir anlayışa varmamıza yardım
edebilirler.
- Çünkü bir çocuk Roomba'ya
karşı
nazik olduğunda, bir asker harp
meydanındaki
bir robotun hayatını kurtarmaya
çalıştığında
veya bir grup insan bir yavru robot
dinazora
zarar vermeyi reddettiğinde
robotların yalnızca
motor, eşya veya algoritma
olmadığını görürüz.
Onlar insanlığımızın
yansımalarıdır.
Aslında bazı
insanların nazik davrandıkları sadece robotlar değildir.
Bilgisayarına veya başka bir çok sık kullandığı aygıtına da
çok nazik davranırlar. Hatta muhtemelen bilgisayarın Windows
adını, sevdiği bir roman karakterinin adını vermişlerdir. Bu
insanlar, o aygıtlarını yıllarca kullanabilmeyi umarlar.
Elbette 1-2 yılda bir telefon ya da bilgisayarını değiştiren
insanlar böyle bir bağ hissetmezler. Bu yüzden nazik olmaya gerek
de duymazlar.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder